Voor deze projectweek lieten we ons inspireren door de Relearn summerschool geïnitieerd door het Brussels grafische en experimentele media collectief O.S.P. (Open Source Publishing) in augustus 2013. Docenten Diane Steverlynck (textielontwerp) en Bram Crevits (nieuwe media, grafisch ontwerp) waren rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken bij deze summerschool en proberen met het initiatief voor deze projectweek verder te schrijven aan dat verhaal.
Opzet van Relearn was dieper in te gaan op de praktijk van het lesgeven, of beter kennisdelen, met en over 'open source software'. Met kask collectief/'open tools' willen we deze thematiek opentrekken en aanreiken aan het brede veld van kunst- en ontwerpdisciplines in een kunstenhogeschool. Het is dus uitdrukkelijk niet de bedoeling om louter op open source software te focussen, al komt het in sommige ateliers wel aan bod. Wel nemen we tools en werkinstrumenten in de brede zin als uitgangspunt. Maar we baseren ons op het conceptuele en methodologische kader van F/LOSS (Free, Libre and Open Source Software). Doel is om tot praktische en kritische reflectie te komen rond de manier waarop we als kunstenaar, ontwerper, student of docent kunnen omgaan met tools.
Dit veronderstelt dat we tools in de (noodzakelijk) brede zin bekijken: de concrete werktuigen waarmee we creëren of maken; maar ook de tools waarmee we het onderwijzen zelf en de onderwijscontext vormgeven, en dus kennis delen en creëren.
Wat ontstond is een overkoepelend project, over de grenzen van vakgroepen en afstudeerrichtingen heen, met 9 deelnemende ateliers die elk vanuit hun methodologische eigenheid en hun mediumspecificiteit bijdragen tot deze collectieve focus. Het programma van deze projectweek is opgevat als een kader waarbinnen nieuwe initiatieven moeten ontstaan. Het is een collaboratief en praktijk-gebaseerd onderzoek dat ook zichzelf als structuur (en bij uitbreiding de school) als voorwerp neemt. In die zin is het zowel een unconference als een soort hackathon.
Hieronder een aantal korte stukken tekst, definities of lijsten die inzicht kunnen bieden in het raster dat gebruikt werd om tot dit kader of programma te komen en die (hopelijk) ook tijdens de projectweek zelf als leidraad of inspiratie zullen dienen.
Een overzicht: Er is een stuk uit de inleiding van de Relearn publicatie (1) van O.S.P. dat kort weergeeft wat omgaan met open source software in een ontwerp- en onderwijspraktijk kan betekenen. Daarnaast lijkt het zinvol om ook eens naar een in deze context relevante definitie van 'open' te verwijzen. We doen hiervoor beroep op de wiki-pagina's rond 'Openess' (2) van de P2P-foundation en Open Everything. Verder vertrekt de projectweek van de vooronderstelling dat werkwijzen en competenties die cruciaal zijn voor de open source software beweging relevant zijn voor elke hedendaagse ontwerp- en kunstpraktijk. Het gaat daarbij niet zozeer om technische competenties, maar om skills die verband houden met 'nieuwe mediale geletterdheid', die per definitie op co-creatie en participatie stoelt. Henry Jenkins doet een voorzet met een opsomming van 'new media literacy skills' (3) die we tegen het licht kunnen houden. Er is ook een korte vragenlijst opgenomen die in de aanloop naar deze projectweek via mail tot stand kwam, en in 4 zeer concrete vragen (4) de doelstellingen weergeeft. Met het laatste traktaat (van de hand van de Italiaanse theoreticus en activist Franco 'Bifo' Berardi) wordt dit project ook breder maatschappelijk gekaderd. Het stelt de vraag naar de toestand van onze 'fabric of social reproduction' (5).
“As a teacher, the “software” of Free software challenges us. Within the context of the Free software project too there is an exchange of knowledge, and it is interesting to us for two reasons. Firstly, this exchange of knowledge takes place largely outside the context of traditional educational institutions and art institutions: on forums, mailing lists, hackathons and developer meetings.Secondly, the participants display a surprising agility in moving between roles. The road to go from a user to a developer on a Free software project is often a gradual one. And the person who is the lead developer on one project will be a helping hand on another project.
That is not to say the culture of Free software is a utopia: it has its own imbalances and blind spots, and while the practitioners like to see the culture of Free software as a meritocracy, it is not always friendly to minorities. It lacks the institutional guidelines traditional structures have tried to put in place to guard themselves against their own biases.
Yet as teachers, teaching with Free software still is a great opportunity to share practices from this area. In a context where each project requires its own set of digital skills, Free software’s focus on learning and exchanging beyond institution is invaluable for students to acquire. As teachers, we can integrate this into our classes: not hiding bugs, but using the knowledge of the community when they arrive, and showing how we do that. And also, sharing an attitude in which being a teacher is not an essential position. Rather, it is part of a social contract, in which we imagine it a good role to take on for the moment: tomorrow it could be someone else.”
De volledige publicatie kan je hier downloaden:
relearn.be/media/relearn-2013.pdf
"The essence of open (what makes something 'open'?)In the world of software, we have concrete definitions of what makes something free or open. However, as we use these concepts more widely, it gets fuzzier. One of the things we want to map through Open Everything is the ways that people are using 'open'. List your ideas on the essence of open below by filling in the blanks on the following sentences:
Something qualifies as 'open' when it is ...
- Transparent. Meaning that you can see inside it, study it or understand it. E.g. open source software or an open government.
- Participatory. People can become involved in a substantive way. They can contribute to and shape the open thing in question. Eg. wikipedia or Jane's Walk.
- Flexible, malleable, editable. The people involved can change, evolve or improve whatever it is they are gathered around. E.g. an open space meeting agenda.
Some other things I notice about 'open' projects and orgs is that they ...
- Tend to combine extreme levels of idealism and practicality, which are things that don't usually go hand in hand. E.g. Firefox is a very useful tool, but its makers say they make this tool 'to keep the web open'.
- Taken from some work in the social innovation/enterprise area, this seem to have some relevance:
- Provide spaces for people as they are and as they want to become
- Embrace the richness and wisdom in differences
- Act with a light spirit, sense of fun, creativity and a perspective of opportunity
- Practical and productive application of techniques and approaches from non-traditional domains
- Distribute increasing control, earnings, and assets into the communities they serve
Meer informatie:
http://p2pfoundation.net/Openness
- Play -- a process of exploration and experimentation.
- Performance-- trying on and playing different identities.
- Navigation -- the ability to move across the media landscape in a purposeful manner, choosing the media that best serves a specific purpose or need, or which might best provide the information needed to serve a particular task.
- Resourcefulness -- the ability to identify and capitalize on existing resources.
- Networking -- the ability to identify a community of others who share common goals and interests.
- Negotiation -- the ability to communicate across differences as you move through a multicultural and global media landscape.
- Synthesis -- pulling together information from multiple sources, evaluating its reliability and use value, constructing a new picture of the world.
- Sampling -- mastering and transforming existing media content for the purposes of self and collective expression.
- Collaboration -- sharing information, pooling knowledge, comparing notes, evaluating evidence, and solving large scale problem.
- Teamwork -- the ability to identify specific functions for each member of the team based on their expertise and then to interact with the team members in an appropriate fashion.
- Judgment -- the ability to make aesthetic and ethical evaluations of media practices and to reflect on your own choices and their consequences.
- Discernment -- the ability to assess the accuracy and appropriateness of available information.
Meer informatie:
http://www.newmedialiteracies.org/
Er kan een lang betoog gevoerd worden over de de ambacht die opnieuw zijn plek opeist, de diy cultuur, technologisch determinisme, zelforganisatie, en het niet neutraal zijn van technologie.. etc. Maar er kunnen ook meteen een aantal zeer concrete vragen geformuleerd om het vraagstuk af te bakenen. Deze vragen dienen als startpunt voor reflectie, discussie en praktische experimenten.
- Hoe gaan de verschillende afstudeerrichtingen praktisch en reflectief om met hun concrete, praktische tools voor productie? Binnen de vakgroep design en vormgeving zijn textiel, schoenontwerp en instrumentenbouw interessant omdat ze eigen tools bouwen, en ook bevragen in onderzoek. Maar we denken ook aan masterprojecten van studenten grafisch ontwerp of mediakunst die uitdrukkelijk hun tools expliciteren.
- Als het gaat over tools voor kennisdeling en kennisproductie gaat: Welke skills (en vooral ook attitudes) zijn noodzakelijk om deze (nieuwe) tools te gebruiken; en wat impliceren die attitudes werkelijk voor een kunstenaar en/of een type onderwijs?
- Hoe zit het met de 'fabric of social reproduction' zoals in Bifo's tekst beschreven? Kunnen we die omschrijven, analyseren, evalueren en verbeteren? Hoe zit het met die fabric of social reproduction binnen het/ons hoger kunstonderwijs? (zie onder voor de paragraaf)
- Kunnen we op basis van het overzicht dat we bekomen door het proberen beantwoorden van de hierboven gestelde vragen, nieuwe tools voorstellen? (tools voor concrete productie, voor kennisontwikkeling, voor die 'fabric of social reproduction'.. )
[...] What if the semiotic model of capitalism — and particularly of financial capitalism — has become the only one grid of perception and interaction? What if the biopolitical model of capitalism has pervaded the very fabric of social reproduction?"The organism which destroys its environment destroys itself," Gregory Bateson said in a speech delivered at the Korzybski Memorial in the year 1970. And also he said: “If I am right, the whole of our thinking about what we are and what other people are has got to be restructured. This is not funny and I do not know how long we have to do it in. If we continue to operate on the premises that were fashionable in the pre-cybernetic era, and which were especially underlined and strengthened during the Industrial Revolution, which seemed to validate the Darwinian unit of survival, we may have twenty or thirty years before the logical reduction ad absurdum of our old positions destroys us.” (Gregory Bateson, Steps to an Ecology of Mind)
[...]Just try to imagine this scenario, which is not so unlikely: the financial system of Europe totally crashes, national states stop paying wages to public workers, and all of a sudden money loses its grip on the social mind. Would our skills, our knowledge, our competencies be canceled by this sudden apocalyptic event? Not at all, of course. We would be the same as we are now. Engineers would be able to build bridges, doctors would be able to heal sick people, and poets would be able to create their imaginary worlds. Exactly like now, and possibly better.
The crumbling of the form would not affect the content.But the agony of the capitalist form, if protracted in time will slowly but steadily dismantle the social content, and it is already doing this. The de-financing and privatization of the public school, for instance, is going in this direction. The majority of the population is mass marginalized and mass de-schooling results. Private schools are reducing knowledge to the idolatry of the economic dogma, technical skills are separated from social understanding and science is separated from the humanities. This is the school reform that started in 1999 with the signature of the Bologna Chart – in actuality, it is the reduction of the legacy of the autonomy of knowledge, and of transdisciplinary research.
Uit 'Psychopathologies of Cognitive Capitalism'. Essay 'The Mind's We' van Franco 'Bifo' Berardi. Lees meer.